ਗੈਂਡਾ

Genda 

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: ਗੈਂਡਾ ਇੱਕ ਰੂਮੀਨੈਂਟ (ਘਾਹ ਖਾਣ ਵਾਲਾ) ਵੱਡਾ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੈਂਡੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਿਸਮ ਅਸਾਮ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਪਰ ਅਸਾਮ ਦਾ ਕਾਜ਼ੀਰੰਗਾ ਜੰਗਲ ਆਪਣੇ ਗੈਂਡਿਆਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।

ਵਰਣਨ: ਗੈਂਡੇ ਘਾਹ, ਪੱਤਿਆਂ, ਟਾਹਣੀਆਂ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਸ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ। ਗੈਂਡੇ ਚਿੱਕੜ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪਸੰਦ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਇਹ ਦੂਜੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭਿਆਨਕ ਸਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਗੰਧ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਇਹ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਸੌਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਉਮਰ ਲਗਭਗ ਚਾਲੀ ਤੋਂ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੈਂਡੇ ਹਾਥੀਆਂ ਵਾਂਗ ਝੁੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਘੁੰਮਦੇ।

ਉਪਯੋਗਤਾ: ਢਾਲ ਗੈਂਡੇ ਦੀ ਖੱਲ ਤੋਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਗੈਂਡੇ ਦੀ ਖੱਲ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਢਾਲਾਂ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਗੈਂਡੇ ਦੇ ਸਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਕੱਪ, ਖਿਡੌਣੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਪਯੋਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਂਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਗੈਂਡਾ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ।

ਇੱਕ ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਗੈਂਡੇ ਦੇ ਸਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਇਸ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਗੈਂਡੇ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾਅ ‘ਤੇ ਲੱਗ ਗਈ ਹੈ।

ਸਿੱਟਾ: ਗੈਂਡੇ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਜਾਨਵਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸਾਮ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਵਿਲੱਖਣ ਜੀਵ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।