ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਆਤਮਕਥਾ
Kagaz di Atamakatha
ਜਾਣ–ਪਛਾਣ: ਕਾਗਜ਼ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵਰਤੀਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਕਾਢ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਲੋਕ ਕੁਝ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਸੱਕਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਸਨ। ਤਾੜ ਦੇ ਪੱਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਵੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪਵਿੱਤਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤਾੜ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਛਾਪੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ: ਕਾਗਜ਼ ਪੁਰਾਣੇ ਕੱਪੜਿਆਂ, ਘਾਹ, ਤੂੜੀ, ਬਾਂਸ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਖਬਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਪਰ ਮਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕੱਪੜੇ, ਘਾਹ, ਲੱਕੜ ਆਦਿ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਰਗ ਮਹੀਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੂਂ ਉਬਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਚਿੱਕੜ ਵਰਗੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਿੱਝ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿੱਝ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਚਿੱਟਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿੱਝ ਇੱਕ ਪਤਲੀ ਸ਼ੀਟ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁੱਕਾ ਕੇ ਵੱਖ–ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਕੱਟ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਪਰ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ ਹੱਥੀਂ ਹੀ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਕਾਗਜ਼ ਮੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕਾਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ: ਕਾਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਕਾਗਜ਼, ਪੈਕਿੰਗ ਪੇਪਰ, ਡਰਾਇੰਗ ਪੇਪਰ, ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪੇਪਰ ਆਦਿ ਕਾਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਸਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਹਿੰਗੇ ਹਨ। ਵੱਖ–ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੰਗਦਾਰ ਕਾਗਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਰੰਗ ਮਿੱਝ ਨਾਲ ਮਿਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਲਾਲ, ਪੀਲਾ, ਹਰਾ ਜਾਂ ਨੀਲਾ ਕਾਗਜ਼ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਾਗਜ਼ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਪਾਲਿਸ਼ ਕੀਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਮੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉਪਯੋਗਤਾ: ਕਾਗਜ਼ ਬਹੁਤ ਉਪਯੋਗੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖ–ਵੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਲਿਖਣ, ਸਜਾਵਟ, ਛਪਾਈ, ਪੈਕਿੰਗ, ਪਾਰਸਲ ਆਦਿ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਾਗਜ਼ ‘ਤੇ ਅੱਖਰ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਕਾਗਜ਼ ‘ਤੇ ਛਾਪੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਨੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਾਗਜ਼ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਲਈ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਵੀ ਕਾਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਾਪਾਨ ‘ਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਡਰੋਂ ਕੁਝ ਘਰ ਕਾਗਜ਼ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੇਪਰ ਮਿੱਲਾਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਕਾਗਜ਼ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸਾਮ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੇਪਰ ਮਿੱਲਾਂ ਹਨ। ਸਭਿਅਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਲਾਭਦਾਇਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਹੋਰ ਪੇਪਰ ਮਿੱਲਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
