ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
Kitaba di Mahatata
ਕਿਤਾਬਾਂ: ਸਾਡੇ ਦੋਸਤ – ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤ ਹਨ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਾਡੇ ਤੇ ਆਪਣਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਚੰਗੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਾਨੂੰ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ, ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬੋਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਾਥੀ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦੇਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਵੇ, ਨਾ ਕਿ ਲੈਣ ਲਈ।
ਕਿਤਾਬਾਂ: ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ – ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਾਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਗੀਤਾ, ਤਾਲਸਤਾਏ ਅਤੇ ਥੋਰੇਓ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਨੂੰ ਲੜਨ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਕਿੰਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਮਹਾਤਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਗੁਪਤਾ ਦੇ ਭਾਰਤ-ਭਾਰਤ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।
ਕਿਤਾਬਾਂ: ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਆਰਕੀਟੈਕਟ – ਕਿਤਾਬਾਂ ਅੱਜ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਵਿਪਿਲ ਸਰ ਦਾ ਬਿਆਨ ਹੈ- “ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਲਕੇ-ਮਕਾਨ ਹਨ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।” ਜੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਨਾ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ।
ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ – ਕਿਤਾਬਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੋਚ, ਰਸਮ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਹਨ। ਤੁਲਸੀ ਦੇ ‘ਰਾਮਚਾਰਿਤਮਾਨਸ’ ਅਤੇ ਵਿਆਸ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂਦੇ ਯੁੱਗ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਕੱਲ, ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਲਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੀਆਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਅਰਥ – ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਵਿੱਚ ਅੰਤਮ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਇਕਾਂਤ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਾਲ ਬਿਤਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਵਿਚ ਇਕੱਲੇ ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣਾ ਵਧੇਰੇ ਡੂੰਘਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ – “ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਕੇ ਤੁਰੰਤ ਵਰਦਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ”
