ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ
Rabindranath Tagore
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ, ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਮਈ 1861 ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਦਵੇਂਦਰਨਾਥ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਉੱਚੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਘਰ ਜਾਂ ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇਕ ਸੂਝਵਾਨ ਬੁਲਾਰਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਅਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਇਕ ਮਹਾਨ ਕਵੀ, ਆਲੋਚਕ, ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ, ਕਲਾ ਪ੍ਰੇਮੀ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਾਟਕਕਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਮਾਹਰ ਸੀ। ਉਹ ਇਕ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਈ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। 52 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਗੀਤਾਂਜਲੀ’ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ।ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ, ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਲਿਖਿਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕ ਤੇ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ।
ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਰਾਜਾ ਅਤੇ ਰਾਣੀ, ਵਿਨੋਦਿਨੀ, ਕਲਪਨਾ, ਚਿਤਰੰਗਨਾ ਆਦਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਿਕੇਤਨ, ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਰਤੀ, ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਆਦਮੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ਜਨ-ਗਾਨ-ਮਾਨ ਲਿਖਿਆ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗਾਣਿਆਂ ਦਾ ਲੇਖਕ ਸੀ। 8 ਅਗਸਤ 1941 ਨੂੰ ਮਦਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਇਸ ਬੇਟੇ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕੌਮੀਅਤ ਸਦਾ ਤੰਗ ਹੋਵੇ। ਨਾ ਬਣੋ ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੂੰ ਮਹਾਤਮਾ ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ।
ਸਾਨੂੰ ਟੈਗੋਰ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਟਕ ਅੱਜ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗਾਣੇ ਸੁਣੇ ਅਤੇ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਉਸ ਮਹਾਨ ਆਦਮੀ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
