ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ
Self Reliance
ਸੰਕੇਤ ਬਿੰਦੂ – ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦਾ ਅਰਥ – ਇੱਕ ਉੱਚ ਗੁਣ – ਇੱਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਗੁਣ
‘ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਪਣੇ ਆਪ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਨਾ, ਤੁਹਾਡਾ ਸਮਰਥਨ ਹੋਣਾ। ਇਸ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਸਵਵਾਲੰਬਨ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੀ ਮਦਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਗੁਣ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਣ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਵੈ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦਾ ਗੁਣ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਸੱਚਾ ਮਿੱਤਰ ਹੈ। ਰੱਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ – “ਰੱਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।” ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਤਮ-ਸਤਿਕਾਰ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਤਰੱਕੀ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ। ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਲਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਲਸ ਰੁਕਾਵਟ ਵੱਲ ਖੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਜਾਂ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਦਾ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕਰਮਵੀਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਕਵੀ ਕੇਸ਼ਵਦਾਸ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੁਰਗਾਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸੀਤਾ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੋਲੰਬਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਲੱਭ ਲਿਆ ਹੈ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਇਆ ਹੈ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮਾਂ, ਚਿਤਰਹਾਰਾਂ, ਕਾਮੇਡੀ-ਕਾਮੇਡੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰਾਯੋਜਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ‘ਰਾਮਾਇਣ’ ਅਤੇ ‘ਮਹਾਂਭਾਰਤ’ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਛੱਡ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਮੈਚ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰੰਗੀਨ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚ ਗੁਣਾਤਮਕ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਕਈ ਚੈਨਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੇਬਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
