ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ
Subhash Chandra Bose
ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨੇਤਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਜਨਵਰੀ 1897 ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਜਾਨਕੀ ਨਾਥ ਬੋਸ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਕੀਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤੀ ਸੀ। ਸੁਭਾਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਖਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਸ ਮਾਣਮੱਤੀ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਿਭੂਤੀ ਨੂੰ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੂਝਵਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਨ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬਹੁਤ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਆਇਆ। 1919 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੀ।ਏ। ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਈ।ਸੀ।ਐੱਸ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਆਈ ਸੀ ਐਸ। ਅੱਜ ਦਾ ਆਈ। ਏ। ਐੱਸ। ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰੀ ਅਹੁਦਾ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।
ਉਹ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਸਨ ਪਰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਉਲਟ ਪਾਸੇ ਸਨ। ਉਸਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱ ।ਣ ਲਈ ਫੌਜ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸ਼ਾਸਕ ਉਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਡਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਉਹ ਪਠਾਨ ਬਣ ਕੇ ਬਚ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਮੀ ‘ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ਼’ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ – “ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਖੂਨ ਦਿਓ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇਵਾਂਗਾ।” ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ‘ਜੈ ਹਿੰਦ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ।
ਉਹ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਨ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਸੀ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਇਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਅਸੰਭਾਵੀ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰ ਕੈਦ ਵੀ ਰਿਹਾ ਸੀ। 1938 ਵਿਚ, ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਉਸਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਰਮਨੀ ਤੋਂ ਮਦਦ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 1945 ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 100 ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਕੀਮਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਚਰਣ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਨੇਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
